Turkije
Actuele context: arbeidsrechten in Turkije
Turkije kent al sinds de militaire dictatuur van 1980-1983 lange tijd een buitengewoon repressieve vakbondswet en – praktijk, die het bijna onmogelijk maakt voor werknemers om in hun bedrijf een vakbond op te richten als de werkgever tegenwerkt. Zowel de opeenvolgende regeringen, als werkgevers en gele bonden hebben zich steeds verzet te
gen een liberalisering van de vakbondswetgeving. Als gevolg daarvan is slechts een gering percentage van de Turkse werknemers georganiseerd. In een aantal sectoren(waaronder de metaalsector) komt daar nog bij dat sommige officieel erkende vakbonden in de praktijk als gele bond functioneren. Het gaat daarbij vooral om bonden die zijn aangesloten bij de federaties Türk İş en Hak İş. Deze vakbonden werken in sommige gevallen samen met de werkgever om te verhinderen dat werknemers zich organiseren in de vakbonden van de autonome vakcentrales zoals DISK en KESK.
Over het algemeen gesproken is er sprake van toenemende rechteloosheid waar het gaat over arbeidsrechten in Turkije. Constant worden er vakbondsleden ontslagen op het moment dat naar buiten komt dat er een vakbond is opgericht. Zelfs als dit ontslag als onrechtmatig wordt verklaard door de rechter zijn daar vervolgens geen consequenties aan verbonden. Ook in de nieuwe arbeidswetgeving die eind 2012 werd aangenomen is een institutionele verslechtering van de positie van vakbonden doorgevoerd. Hoewel de percentages die een vakbond in een bepaalde sector moet organiseren om legaal erkent te worden zijn verlaagd, zijn er tegelijkertijd verschillende sectoren samengevoegd. Hierdoor is het aantal arbeiders per sector fors toegenomen, wat maakt dat de genoemde verlaging in feite een percentuele verhoging betekent. Hierdoor dreigen bepaalde onafhankelijke bonden die volgens de oude wetgeving een voldoende percentage organiseerden illegaal gemaakt te worden (zie hier een analyse van de wetgeving vanuit de onafhankelijke vakbeweging). Daarnaast worden arbeidsrechten beperkt in een aantal specifieke sectoren zodra het de regering uitkomt, zoals onlangs voor het luchtvaartpersoneel.
De algemene trend is dat vooral leden van de onafhankelijke bonden die de regering bekritiseren structureel worden gearresteerd op basis van de antiterrorisme wetgeving (lidmaatschap van illegale Koerdische organisaties). De laatste 5 jaar zijn honderden vakbondsleden opgepakt onder de antiterrorisme wetgeving (KCK campagne).Hierbij blijken ook de vrouwennetwerken een specifiek doelwit van onderdrukking. Arbeidsrechtenschendingen in Turkije worden dan ook internationaal veroordeeld door zowel mensenrechten organisaties als internationale vakbondskoepels. Vanuit de Nederlandse vakbeweging worden er soms protest brieven opgesteld en is er onlangs door AbvaKabo FNV, AoB en FNV vakcentrale een gesprek aangevraagd met de Turkse ambassadeur in Nederland vanwege deze arbeidsrechtenschendingen.
TIE-Netherlands faciliteert verschillende solidariteitsprojecten tussen de Nederlandse en Turkse vakbeweging:
1. Vakbondsopbouw in nationale en internationale bedrijven in de Turkse metaalsector
TIE-Netherlands faciliteert sinds 2010 een samenwerkingsverband tussen de Werkgroep Internationale Solidariteit Metaal (WIS-Metaal) van FNV Bondgenoten en de onafhankelijke Tu
rkse metaalbond Birlseik Metal-Is (BMIS).
BMIS is een kleine (10.000) maar zeer actieve vakbond met een lange geschiedenis en democratische structuren. BMIS ontstond in 1993 uit een fusie van de automobiel-arbeidersbond en de mijnwerkersbond van DISK. Birleşik Metal İş(BMIS) was in de jaren vóór de dictatuur een grote vakbond(of eigenlijk twee grote vakbonden). Tijdens de dictatuur is haar voorzitter geëxecuteerd, veel kaderleden zijn gevangen gezet en gemarteld, terwijl veel vakbondsleden gedwongen werden om collectief hun lidmaatschap van BMIS op te zeggen en lid te worden van Türk Metal, de metaalbond van Türk İş. Vanaf 1983 is BMIS weer heropgericht, maar door de repressieve wetgeving is het haar maar zeer moeizaam gelukt om de eigen organisatie weer op te bouwen.
Vanuit dat gegeven heeft TIE in 2009 kennis gemaakt met BMIS en –na onderzoek- besloten om gezamenlijk met de WIS-metaal een relatie op te bouwen en BMIS te steunen in het streven om een grote en representatieve vakbond te worden. Sinds dat moment zijn twee seminars georganiseerd tussen BMIS, FNV Bondgenoten en de Russische metaalvakbond MPRA (2010), 4 internationale seminars tussen BMIS en FNV bondgenoten (2011-2012), fina
nciering van een deel van het organisingwerk ( 2012) en financiering van plaatselijke scholingen (2012).
Ondanks repressie vanuit de overheid en tegenwerking vanuit gele bonden, heeft BMIS de afgelopen 2 jaar enkele unieke successen behaald: het afsluiten van een CAO met betere voorwaarden dan de gele bond ( TurkIs), de overgang van de meerderheid van de werknemers van de BOSCH-fabriek van de gele bond naar BMIS en het winnen van een staking voor betere arbeidsvoorwaarden in een Turkse vrijhandelszone. In samenwerking met FNV bondgenoten ( wis metaal ) en TIE-Netherlands werd ook de eerste vakbondsscholing op het gebied van gezondheid en veiligheid op de werkplek voor de Turkse metaalsector georganiseerd. Zie voor artikelen over de genoemde projecten door betrokken kaderleden Tata Steel kaderleden Aydin Kavrar, Bert Zonneveld en Klaas Zwart.
2. Diversiteit aan het werk: uitwisseling tussen LHBT vakbondsleden uit Nederland en Turkije
De laatste jaren heeft een aantal LHBT-organisaties in Turkije contact gelegd met de Turkse vakbeweging. Wat betreft arbeidswetgeving valt er namelijk ook nog een en ander te verbeteren als het gaat over LHBT-rechten (rechten van lesbienes, homo’s, biseksuelen en trans* personen). Net als in de overige wetgeving is ook onder de arbeidswetgeving discriminatie op basis van seksuele oriëntatie of genderidentiteit niet verboden. Sterker nog: daar waar er mensen ontslagen zijn op basis van hun seksualiteit, werd dat niet als onrechtmatig bestempeld.
Uit een rapport van Amnesty International blijkt dat veel LHBT’s op hun werk niet voor hun seksuele voorkeur durven uitkomen – net als in Nederland overigens. En uit een enquête van Turkse LGBT organisatie KAOS GL blijkt dat 33% van de ondervraagde LHBTs wel een keer een baan is misgelopen vanwege zijn of haar seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Vooral voor trans-personen is hierbij het vinden van een baan ingewikkeld. Veel transgenders zien zich daarom gedwongen tot sekswerk. Kortom, wat betreft het opkomen voor de arbeidsrechten van LHBTs ligt er nog een schone taak voor de Turkse vakbeweging. En het is op dit punt dat de LHBT-groep van AbvaKabo, met ondersteuning van TIE-Netherlands, een uitwisselingsproject aan het opzetten is met activisten van L
HBT organisaties en vakbonden uit Turkije.
Het project bestaat bestaan uit een uitwisseling tussen kaderleden van de homo-lesbische groep van de AbvaKabo en vertegenwoordigers van Turkse LGBT organisaties en vakbondsactivisten. In Turkije is het de LGBT organisatie KAOS GL die verantwoordelijk is voor de lokale implementatie van de activiteiten daar. Het achterliggende idee van de uitwisseling is dat de ervaringen van het opzetten van de homo- lesbische groep bij AbvaKabo FNV in de Turkse context ook activisten kan inspireren om zich binnen de vakbeweging in te zetten voor een specifiek LHBT beleid. De eerder opgedane ervaringen van de kadergroep bij internationaal werk is hierbij belangrijke bagage. Een tweede component van de uitwisseling is het uitnodigen van de verantwoordelijken voor LHBT-beleid van verschillende vakbondskoepels zoals PSI (Public Services International), EI (Education International) en ETUC (European Trade Union Confede
ration) . Hun inbreng zou de Turkse vakbeweging kunnen stimuleren om dit beleid te onderschrijven en zodoende de vakbeweging homo, lesbo, bi- en transvriendelijker te maken. De overwegingen van de ABVAKABO LHBT-groep komen echter niet alleen uit belangstelling om ervaringen uit te dragen bij een uitwisseling met de collega-LHBT-activisten en vakbondsleden uit Turkije. De ABVAKABO-groep ziet ook dat zo’n uitwisseling kan aansluiten bij onze eigen behoeften. Het project kan ertoe bijdragen dat kaderleden met een Turkse achtergrond bij de kadergroep worden betrokken en zo de diversiteit van de homo- en lesbo kadergroep wordt vergroot. Inmiddels is er al een delegatie uit van LGBT vakbondsactivisten uit Turkije in Nederland geweest en omgekeerd is een delegatie van de AbvaKabo afgereisd naar Ankara, Turkije voor een seminar voor het eerste seminar over LGBT vakbondsrechten in de geschiedenis van Turkije. Zie voor verslagen hier, hier en hier.
3. Vakbondsvrouwen uit Nederland en Turkije in beweging
Tijdens een bezoek van AbvaKabo leden aan Ankara in de context van het Diversiteit aan het Werk project, werden contacten gelegd met het vrouwennetwerk van de KESK confederatie. Het vrouwennetwerk van de KESK is een van de meest recente doelwitten van de toenemende ove
rheidsrepressie in Turkije. In aanloop naar de protesten op 8 maart (internationale vrouwendag) in 2012 werden verschillende vrouwen van dit netwerk gearresteerd (zie dit artikel op Bianet). Officieel omdat ze lid zouden zijn van een ‘illegale Koerdische organisatie’. In de praktijk omdat de vakbondsvrouwen kritisch zijn tegen de huidige Turkse regering die vrouwenrechten steeds verder inperkt (zie http://www.tie-netherlands.nl/node/3292).
Met de AbvaKabo delegatie waren we als internationale waarnemers aanwezig bij een van de rechtzaken die tegen de KESK vrouwen werd gevoerd. Ook werd in een bijeenkomst een intentie uitgesproken om een uitwisseling op te zetten om zowel het vrouwen vakbondswerk in Nederland (vrouwenbond en AbvaKabo) als in Turkije (van de KESK) te ondersteunen. Plannen worden op dit moment verder uitgewerkt. Zie oa. dit artikel op de site van TIE en dit artikel op de site van de vrouwenbond.
Neem voor meer informatie over projecten van TIE-Netherlands in Turkije contact op met Marten van den Berge: marten@tie-netherlands.nl
‘Roze’ vakbondsleden uit Nederland en Turkije inspireren elkaar. Netwerk Roze FNV brengt bezoek aan ‘roze’ vakbondscollega’s in Turkije.
Namens Netwerk Roze FNV, Jolanda van Gool, juni 2016.
Vakbondsleden uit Nederland en Turkije gezamenlijk op de bres tegen discriminatie op basis van seksualiteit en gender identiteit.
Sinds 2011 werkt het netwerk Roze FNV samen met de onafhankelijke Turkse vakbeweging in een internationaal trainingsprogramma over het thema antidiscriminatie. Specifiek willen actieve kaderleden uit beide landen elkaar versterken in de strijd tegen discriminatie op basis van seksualiteit en gender identiteit zowel op de werkvloer als binnen de vakbeweging (lees over vorige project activiteiten oa hier en hier).
Renault-Turkije ontslaat werknemers met bruut politiegeweld in plaats van hun afspraken na te komen
De laatste dagen zagen een gewelddadig politieoptreden tegen ontslagen werknemers bij de Renault fabriek in Bursa, Turkije. De werknemers protesteerden vreedzaam voor de deuren om hun banen terug te krijgen en voor het recht op vrije vereniging.
(vertaling van IndustriALL persbericht).
Allen verenigd zullen we winnen!
Vakbondsleden FNV Metaal ontmoeten vakbondscollega’s uit Turkije, werkzaam in dezelfde multinationale metaalbedrijven, bespreken hun arbeidsomstandigheden en voeren gezamelijk actie om deze te verbeteren.
Metaalwerkers uit Nederland en Turkije samen in actie
9 metaalwerkers uit Turkije, lid van de Turkse metaalbond Birlesik Metal Is, bezoeken collega's in Nederland.
Aanslag in Ankara = aanslag op de onafhankelijke vakbeweging in Turkije
Afgelopen zaterdag vonden meer dan 100 mensen de dood en raakten nog eens honderden gewond tijdens een bomaanslag op een vredesdemonstratie in Ankara, Turkije, georganiseerd door de onafhankelijke confederaties KESK en DISK.
Ontslagen metaalarbeiders uit Turkije dienen klacht in bij de Europese Bank voor Ontwikkeling en Reconstructie, EBRD
TIE, FNV en SOMO ondersteunen Turkse Metaalbond bij het indienen van een internationale klacht bij de Europese Bank voor Ontwikkeling en Reconstructie over arbeidsrechtenschendingen bij Turks metaalbedrijf.
FNV Metaal brengt solidariteitsbezoek aan bezette tegelfabriek in Istanboel, Turkije
Sinds 11 dagen houden de arbeiders van tegelfabriek Sera Pool in Istanboel hun fabriek bezet. Ze protesteren hiermee tegen hun slechte arbeidsomstandigheden en de bedreigingen die ze ontvingen vanwege hun vakbondslidmaatschap. Een delegatie van FNV Metaal bracht een solidariteitsbezoek.
“De herinnering aan hen inspireert ons in onze strijd”- Verslag van een bezoek en een seminar aan Soma- in kader van internationaal mijnwerkersproject
Kaderleden van FNV werken samen met de mijnbouwbond Dev Maden Sen uit Turkije in een internationaal project om de arbeidsomstandigheden te verbeteren in de mijnbouwindustrie. Dit project wordt ondersteund vanuit het FNV Solidariteitsfonds, de WIS (Werkgroep Internationale Solidariteit)-Industrie en mede-gefaciliteerd door TIE-Netherlands. In het weekeinde van 9-10 mei reisden 4 kaderleden van FNV (Ton Kitzen, Wim Dekkers, Feride Kayikci en Martin Schulte) en een medewerker van TIE-Netherlands naar Soma, Turkije voor een eerste seminar over veilig en gezond werken in de mijnbouw.
Op de barricade voor roze vakbondsrechten in Turkije
Afgelopen december 2014 co-faciliteerde TIE Netherlands een week aan activiteiten in Ankara Turkije over Roze vakbondsrechten.
Vakbondsvrouwen verenigen zich internationaal voor “Gewoon goed werk”
In de week van 27 oktober 2014 bezocht een delegatie van de onafhankelijke Turkse ambtenaren vakcentrale, Nederland in het kader van een internationale uitwisseling van vrouwelijke vakbondsleden die strijden voor “gewoon goed werk”. Een verslag van hun bezoek.
Mine workers in Turkey demand justice!
On 2 Sept 2014, 113 days after the death of 301 workers at the coal mine in Soma, Manisa, Turkey, Metin Kesin died at a mine run by İmbat Inc. This sorrowful death is the obvious evidence of violations of the occupational health and safety in the privatized mines and the irresponsibility of employers and government even after an occupational massacre which has drawn world’s attention on Turkey. In order to maximize their profit and lower labor costs, these companies adopt methods from violation of job security to threatening workers and even using violence against trade unionists.
Mijnverleden Nederland herleeft in solidariteit met Turkse mijnwerkers in Soma
Sinds geruime tijd zet Feride Kayikci, kaderlid bij de Turkije kadergroep van FNV Bondgenoten en communicatiemedewerker bij FNV vakcentrale, zich in voor het opzetten van een solidariteitsverband tussen de Nederlandse vakbeweging en de onafhankelijke Turkse mijnbouwbonden. In het kader van dit voornemen bezocht zij, samen met een medewerker van TIE-Nederland, op 17 maart de onafhankelijke Turkse mijnbouwbond Dev Maden Sen.
Vrouwen verenigen zich internationaal in strijd tegen ‘precair werk’.
Op een mondiale schaal neemt het fenomeen van ‘precair werk’ toe. Hierbij gaat het om slecht betaald, onzeker en onbeschermd werk wat bovendien niet volstaat om in het levensonderhoud te voorzien. Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in dit type werk. Om de strijd tegen deze toename in precair werk voor vrouwen te ondersteunen organiseerde TIE-Netherlands, samen met de onafhankelijke ambtenaren confederatie in Turkije (KESK), een internationaal seminar voor vakbondsvrouwen uit Nederland, Marokko, Tunesië, Egypte en Turkije. Vanuit Nederland reisden kaderleden uit de sector zorg Anja Koerten en Anna Roos (Abvkabo FNV) en kaderlid uit de sector industrie Gesina Hoogsteen (FNV Bondgenoten) af naar Ankara voor dit internationale seminar in het weekeinde van 14 Juni.
Solidariteit met mijnwerkers in Turkije hoog nodig! Verslag van een bezoek aan de onafhankelijke Turkse mijnbouwbond
Sinds geruime tijd zet Feride Kayikci, kaderlid van FNV Bondgenoten, zich in voor het opzetten van een samenwerkingsverband tussen de Nederlandse vakbeweging en de Turkse mijnbouwbonden. Dit met het doel de mijnwerkers sterker te maken in hun organisatie zodat ze zich beter kunnen weren tegen hun erbarmelijke arbeidsomstandigheden. In die context bezocht Feride, samen met TIE-Netherlands medewerker Marten van den Berge, de Turkse mijnbouwbond Dev Maden Sen in de week van 17 maart. Lees het verslag van dit werkbezoek.
Solidariteitsbezoek kaderleden FNV Bondgenoten aan picketline ontslagen vakbondleden in Turkije.
Sinds 3 jaar ondersteunt TIE-Netherlands een samenwerkings verband tussen de onafhankelijke Turkse metaalbond Birlesik Metal-Is en de Werkgroep Internationale Solidariteit uit de metaalsector van FNV Bondgenoten (WIS Metaal). In het kader van de uitwisseling stond in het weekeinde van 15 februari stond een seminar gepland over ‘organising in de metaalsector’. Echter voorafgaand aan het seminar brachten twee kaderleden van de WIS Metaal een bedrijfsbezoek aan TataSteel Yasan en participeerden in een picketline van 9 ontslagen vakbondsleden bij het bedrijf Atasan. Lees het verslag van een van de kaderleden Klaas Zwart.
Uitwisseling tussen kaderleden van Turkse metaalbond en FNV Bondgenoten
TIE-Netherlands faciliteert sinds 2010 een samenwerkingsverband tussen de Werkgroep Internationale Solidariteit Metaal (WIS-Metaal) van FNV Bondgenoten en de onafhankelijke Turkse metaalbond Birleşik Metal İş (BMIS).In het kader van het samenwerkingverband heeft een groep kaderleden van BMIS in de week van 8-14 december een bezoek gebracht aan Nederland. Zij maakten op allerlei manieren kennis met de Nederlandse vakbeweging, wisselden ervaringen en informatie uit en verwonderden zich over de zo geheel andere sociale verhoudingen in Nederland.
Verder op de ingeslagen Roze weg: LGBT vakbondsnetwerk in Turkije breidt zich verder uit
TIE-Netherlands faciliteert sinds september 2012 een uitwisseling tussen lesbische homo, biseksuele en trans* (LHBT) vakbondsleden uit Turkije en Nederland. Een van de mooie resultaten is dat er inmiddels een (informeel) LHBT vakbondsledennetwerk in Turkije is opgericht voor het eerst in de geschiedenis van de Turkse vakbeweging. Op zondag 6 oktober vond de laatste project activiteit plaats in de huidige samenwerking: er werden meer plannen gesmeed om verder te gaan op de ingeslagen Roze weg: een workshop verslag.
Organiseren via het internet: de rol van sociale media in vakbondsopbouw in de metaal sector in Turkije.
In de bergen van Sapanca, Turkije vond van 4 tot 6 oktober een workshop plaats over het gebruik van sociale media in vakbondsopbouw in de metaal sector in Turkije. De workshop was deel van een samenwerking die TIE-Netherlands faciliteert tussen de onafhankelijke Turkse metaalbond Birlesik Metal-Is en de werkgroep internationale solidariteit uit de metaalsector van FNV Bondgenoten (WIS Metaal). Door zo’n 15 jonge vakbondsactivisten werd drie dagen gedebatteerd over en geoefend met het gebruik van sociale media om vanaf de werkvloer te organiseren, zowel lokaal als internationaal.
Veiligheid en gezondheid op de werkvloer in de metaal sector in Turkije: een workshop verslag.
Van 19 t/m 21 juli 2013 vond er in Sapanca, Turkije een workshop plaats over het thema Veiligheid en Gezondheid op de werkvloer in de metaal sector. Er waren zo’n 30 deelnemers van Birlesik-Metal-Is, allen actief in de Veiligheid en Gezondheid commissies in diverse fabrieken in de metaal sector in verschillende steden in Turkije. Vanuit Nederland was Bert Zonneveld aanwezig, kaderlid van Tata Steel en actief binnen de WIS Metaal van FNV Bondgenoten. Lees het workshop verslag van Bert.
